૨૦મી થી ૨૧મી સદી -યંત્રો થી યંત્રો સુધીની.

૨૦મી સદીને બે ભાગમાં વહેચી શકાય.. પહેલો ભાગ હાર્ડ વર્કનો અને બીજો ભાગ સ્માર્ટ વર્કનો. ૨૦મી સદીની શરૂવાત ઓદ્યોગીક ક્રાન્તીના ચરમ ચક્રની શરૂવાત હતી. બધે જ યાંત્રીકરણ પુરજોશમાં થઈ રહ્યું હતું. બની શકે તેટલુ ઉત્પાદન મેળવવા માનવબળનો મહત્તમ ઉપયોગ આ ગાળા દરમ્યાન થયો. ભલે પછી તે ઉત્પાદન માનવભક્ષક યંત્રો બનાવવા જ કેમ ના થયો હોય. પણ આ ગાળા દરમ્યાન માનવે ખરેખર ચરમબિંદુ સુધીનો પરિશ્રમ કર્યો. જ્યારે માનવીય શક્તિની સિમા આવી ત્યારથી શરૂ થયુ સ્માર્ટ વર્કનું આયોજન. પહેલા આવી એસમ્બલી લાઈન અને ૨૦મી સદીનો અંત આવતા સુધીમાં તો કોમ્યુટર અને રોબોટીક હાથ સુધી વિસ્તરણ થયું. ૨૦મી સદીના છેલ્લા દાયકા સ્માર્ટવર્કના નામે ગુંજ્યા.

પણ ૨૧મી સદી આવી કે તરત આ સ્માર્ટવર્કમાં પણ પુર્ણ પણે હરીફાય થવા મંડી. ૨૦-૨૫ વર્ષ પહેલા સેકંડ્રી કે હાયર-સેકંડ્રી જે વેલ્યુ હતી કે પછી૧૦ વર્ષ પહેલા ગ્રેજ્યુએટની જે વેલ્યુ હતી તે આજે માસ્ટર ડીગ્રીની થવા મંડી છે. અરે તેમાં પણ સ્પેશ્યેલાઝેશનનો જમાનો આવ્યો. સ્માર્ટ વર્કનું સ્થાન સ્માર્ટ હાર્ડ વર્કે લીધુ. જમાના સાથે જંખનાઓ પણ બદલાણી અને જરૂરિયાતો પણ. પહેલા જ્યાં બેઝીક જરૂરીયાતોમાં રોટી કપડા ઓર મકાન આવતું ત્યાં હવે તેમાં પણ સ્પેશીફીકેશન આવ્યું. રોટી ખરી પણ તે પાછી તંદુરી હોવી જોઇએ અને "ઓનેસ્ટ"ની હોય તો વાત જુદી છે બાકી છેલ્લે "કબીર"ની તો હોવી જ જોઇએ. કપડામાં "લી-વાઇન્સ" કે પછી "ફ્લાઇંગ મશીન"ના જીન્સ ઉપર "લીવરપુલ: કે "પીટર ઇંગ્લેન્ડ"નું ફોર્મલ શર્ટ જ જોયશે. મકાન તો સેટેલાઇટમાં 3BHK ફ્લેટ કા પછી બોપલમાં 4BHK પર્શનલ પાર્કીંગવાળો બંગ્લોઝ. આ ઉપરાંત ડ્યુલ સીમ QWERTY કી-પેડ વાળો 5MP કેમેરા સાથેનો સોશીયલ નેટવર્કીંગ ઇનેબલ સ્માર્ટફોન તથા છોકરા માટે 180cc સેલ્ફ સ્ટાર્ટ બાઇક, વાઇફ માટે બ્લેક કલરની Honda એક્ટીવા અને છેલ્લે પોતાના માટે ઓછામાં ઓછી 1.4L સેડાન કાર તો ખરી જ. વ્યક્તિ જરૂયાતનું બહાનું કરી અપેક્ષાની લીટી લાંબી કરતો જ જાય છે પછી તે જરૂરી નથી રહેતું કે તે લીટી તેની પહોચમાં હોય . ચાદર કરતા જ્યારે પગ લંબાવ્યે ત્યારે કા માથુ ખુલ્લુ રહે કા પગ. અને છેલ્લે આ પરિસ્થીતી માટે બધો જ દોષનો ટોપલો ભાગ્ય,નશીબ કે પછી ગોચરના અમુક તમુક બદનામ ગ્રહો ઉપર ઢોળવામાં આવે છે. જાણે જે તે ગ્રહ ગયા ભવનો બદલો કેમ લેતો હોય.

હવે શરૂ થશે કષ્ટો નિવારણને નેજા તળે યંત્રોની માયાજાળ. ટુંકી ચાદર પણ પગ સંકોચવાની શરમવાળી આવી વ્યક્તિના લાભાર્થે પેલી ચાદરમાં થીગળા મારવાની હાટળીઓ આજે સેટેલાઇટનું ૨૪ કલાકનું ભાડુ વસુલકરવાના બહાના તળે લગભગ બધી જ TV ચેનલો ઉપર મંડાયેલા દેખાશે. પ્રભાવશાળી નામ જેવા કે,

૧. બાધા મુક્તિ યંત્ર

૨. કુબેર યંત્ર

૩. નજર સુરક્ષા કવચ

૪. લક્ષ્મી મહાધન યંત્ર

૫. પિરામીડ યંત્ર

૬. શ્રી યંત્ર

૭. વાસ્તુ દોષ યંત્ર

૮. રાહુ યંત્ર

૯. કેતુ યંત્ર

૧૦. શનિ શુભ યંત્ર

૧૧. સૌભાગ્ય લક્ષ્મી યંત્ર.

આ બધુ જ હંબગ છે તેમ તો હું જરાય નથી કહેતો, હશે દૈવિય શક્તિ તેમા પણ શું ખાલી તેને ધારણ કરવાથી જ બધુ સમુસુતરુ થઈ જાવાનું ? રસોયમાં મીઠુનું પ્રમાણ હંમેશા સ્વાદ અનુશાર હોય છે તેનું કોઈ ચોક્કસ પ્રમાણ નથી હોતું તેવું જ જીવનમાં લક-નસીબ-ભાગ્યનું હોય છે તેવું મારૂ દ્રઢ પણે માનવું છે. મીઠા વગરની રસોય જેવી ફીક્કી તેવી જ રીતે નસીબ-ભાગ્ય-લક વગની જીંદગી. પણ તેનો મતલબ તે નથી કે જીવનમાં તે જ સર્વસ્વ છે. કા ચાદર લાંબી કરવી પડે કા પગ ટુંકા આ સિવાયનો ત્રીજો કોઈ ઓપશન જ નથી. હા, માંગેલ ચાદર વધુ સમય નથી રહેતી એક દીવસ તો પાછી આપવી જ પડે છે અને ચોરેલી ચાદરનો ઓપશન માન્ય નથી. કા અપેક્ષાઓ ઓછી રાખો અથવા તો અપેક્ષા મુજબ સ્માર્ટ હાર્ડ વર્ક કરવું બે માથી એક તો કર્યે જ છુટકો. જો બન્ને ના કરવું હોય તો ઉપરોક્ત યંત્રો તમારી રાહ જોય રહ્યા છે. નિરાસાનું વાવેતર આપડેજ યોગ્ય મહેનત ના કરી ને કર્યે છીએ અને છેવટે તેના પર અવિશ્વાષના ફળો બેસે છે. અવિશ્વાષ પોતાની જાત પર, મહેનત પર, ઇશ્વર પર. જીવનની રેસમાં ઓછી મહેનત કરી પાછળ રહી ગયેલા આવા યંત્રોના શોર્ટ કર્ટ શોધતા હોય છે. આવું જ રહ્યુ તો ચાલુ સદી તે આવા યંત્રોની સદી બની રહેશે. ખરૂ કે નહી ?

-: સિલી પોઇન્ટ :-

રસોય તેજ કહી હોય ત્યારે મરચુ વધુ અને લાઈટ કહી હોય ત્યારે મરચુ ઓછુ નાખે તે રસોયાની સમજ કહેવાય પણ સાથે સાથે બીજા મસાલાની પણ વધ-ઘટ કરે તે રસોયાની આવડત કહેવાય. તેવી જ રીતે અનુકુળ સમયમાં ઓછી મહેનત કરી ને અને પ્રતિકુળ સમયમાં વધુ મહેનત કરી ધાર્યા લક્ષ્ય પાર કરવા એટલે સ્માર્ટ હાર્ડ વર્ક.

ચાલો તપાસીયે "વ્યક્તિત્વના સરવૈયા" આ દિવાળીએ.

નવું વર્ષ, નવો જ ઉમંગ અને આશ, કાઈક નવીનનો વિશ્વાષ. ઘર માટે થયેલી શ્રેષ્ઠ ખરીદી નવા વર્ષને દીવસે બહાર કઢાતી હોય છે. દરેક વ્યક્તિ પોતાની શક્તિ મુજબ આ દિવસ માટે "સોપિંગ" કરતી હોય છે. પણ અમુક વસ્તુ તો બધા માટે આવશ્યક જ હોય છે, જેમ કે નવું તારીખ્યું. ડીજીટલ કેલેન્ડર ના આ જમાનામાં પણ કેલેન્ડર કે પછી પુઠ્ઠુ અને ડટ્ટો લગભગ દરેક ઘરમાં જોવા મળશે અને દર વર્ષે તે ને બદલવો જ પડશે. તે જ રીતે નવા વર્ષના ચોપડા પણ આવશ્યક છે. જો કે આધુનીક જમાનામાં ઘણી જગ્યાએ તે નદારદ છે તો પણ આ જે પણ ઘણા નાના તથા મધ્યમ વેપારીઓ દિવાળીને દીવસે ચોપડા પુજન તથા નવા વર્ષથી નવા ચોપડા અપનાવે છે.

આ જ પ્રક્રીયાના ભાગ રૂપે વર્ષોથી બે કામ થતા આવ્યા છે. ૧.સરવૈયા કાઢવા તથા ૨.બાકી આગળ ખેચવી. સરવૈયા એટલે કે ગયેલ વર્ષમાં કરેલ વેપારમાં શું મેળવ્યું અને શું ગુમાવ્યું. મુડી ક્યાં રોકાયેલી છે અને કોને આપવાનાં છે. ટુંકમાં પેઢીની કુલ હાલત કેવી છે તેનો ચિતાર આપતું દસ્તાવેજ. જ્યારે બાકી આગળ ખેચવી એટલે કે વર્ષ દરમ્યાન જે તે વ્યક્તિ સાથે કરેલ વહેવાર દરમાન્ય છેલ્લે સરવાળા બાદબાકી કર્યા પછી નિકળતી કે દેવાની થતી રકમ. ટુંકમાં આપણે આપ્યું હોય તેના કરતા ઓછી ચુંકવણી થાય તો બાકી ખાતે તેની પાસેથી લેણા નોંધાશે જ્યારે આપણે લીધા કરતા ઓછી ચુકવણી કર્યે તો બાકી ખાતે આપણા દેણા નોંધાશે. થોડા બોર થઈ ગયા ને. ધો.૧૧ કોમર્સના ક્લાસમાં હું પણ બોર થઈ ગયેલો. પણ વેપારનું આ સામાન્ય બેઝીક છે એટલે સમજ્યે જ છુટકો. પણ તમને થશે આને અને વ્યક્તિત્વને શું લેવા દેવા.

ચાલો તો હવે મુદ્દા પર આવું.

હવે વેપાર શબ્દની જગ્યાએ વ્યવહાર શબ્દ મુકીને અને મુડી શબ્દની જગ્યાએ લાગણી શબ્દ મુકીને જોવ જોઇએ. બધુ જ સમજાય જશે. ટુંકમાં પેઢીની સદ્ધરતા તેના મુડી રોકાણમાં છે, જેમ કે મુડી રોકાણી અને ફસાણી બન્ને શબ્દનો અર્થ અલગ થાય તે જ રીતે સ્નેહ,લાગણી, પ્રેમ, મીત્રતા તે વ્યક્તિત્વની મુડી છે યોગ્ય પાત્રમાં રોક્યે તો રોકાણ કર્યું કહેવાય સમય આવ્યે અને જરૂરીયાતના સમયે પાછા મળવાની આશ ખરી બાકી... જેમ વેપારમાં ધર્માદાની એક લીમીટ હોય છે તેમ વ્યવહારમાં પણ. એટલે વ્યક્તિત્વના સરવૈયા તપાસતી વખેતે જોય જવું કે પેઢી ફળચામાં તો જતી નથી ને ?

મોટા પપ્પા કહેતા કે ઘણા લાંબા સમયથી ચડત બાકી હોય અને તે આવવાની કોઈ જ આશા ના હોય તેને દીવાળી સમયે માંડી વાળવી આગળ ના ખેચવી. તે જ રીતે વહેવારમાં લાંબા સમયના મતભેદની બાકી ભુલી જઈ નવા વર્ષે નવી શુભ શરૂવાત કરવી પણ મોટા પપ્પાના પાછળના શબ્દો યાદ રાખી ને.. ભવિષ્યમાં તેની સાથે વેપાર (અહી વ્યવહાર) કરતા પહેલા સાત વખત વિચારવું.

તો ચાલો તપાસીયે વ્યક્તિત્વના સરવૈયા કેટલા નવા સંબંધો બાંધ્યા અને તે કેવા છે. જુના કેટલા સંબંધો ગુમાવ્યા અને તેના કારણો શું હતા ? સ્નેહનું મુડી રોકારણ યોગ્યતો છે ને ? આપણે સ્વાર્થી નથી બનવું પણ એટલું મુર્ખ પણ નથી બનવું કે લોકો આપણને ચેરીટેબલ આયટમ સમજી મનફાવે ત્યારે યુઝ કરી જાય. બી પોઝીટીવ, બી પ્રેક્ટીકલ. નવા વર્ષની તે જ શુભકામના સહ.

-: સીલી પોઇન્ટ :-

નવું તારીખ્યું હાથમાં આવે ત્યારે સૌથી પહેલા શું કરો છો ? મોટા ભાગના મારી જેમ આવતે વર્ષે દીવાળી કઈ તારીખે છે તે ચેક કરશે... :P